Yay aylarında xəstəxanaların görünüşü mövsümə bağlı xəstəliklər və qəzalar səbəbiylə fərqliləşir. Xüsusilə işləyən seqmentin, tələbələr həyəcanla gözlədikləri tətil dövründə yaz xəstəlikləri və xəsarət artır. Yol qəzaları başda olmaq üzrə idman edilərkən ibarət qırıqlar, günəş yanıqları, yüksəkdən düşmə və infeksiya xəstəlikləri səbəbiylə xəstəxanalara müraciətlərin artmaqdadır.
Yayda, qırıq çıxıq nisbəti yüzdə 20-dən 70-ə çıxır
Hər mövsümdə rast gəlinən yol qəzaları, yaz aylarında əhəmiyyətli sayda artım göstərir. Trafik yaralanmaları da buna bağlı olaraq çoxalır. Qışda ortopediya klinikalarına şikayəti yüzdə 20ini meydana gətirən yol qəzalarına bağlı qırıq çıxıq hadisələrinin yazın yüzdə 70ə çatdığına diqqət çəkilir. Yayda tətilə çıxan insanların uzun müddət vasitə istifadə etdiklərini və isti səbəbiylə konsantrasyonlarını itirdiklərini ifadə edilir və qəza riskinin arttğı vurğulanır. Yayda ortopediya kliniklerinin yol qəzaları üzündən çöhrəsi dəyişməkdədir. Qəzalarda baş zədəsi keçirən qolları qıçları qırılan insanlar üzündən digər əməliyyatlar ikinci plana düşür. Qəzalarda ölümlərin yanında ciddi orqan yaralanması gündəmə gəlir. Kafa və qarın zədələr, qabırğa qırıqları, ağciyər zədələnilməsi sıxlıqla görülür. Yaralı bu zədələrdən xilas qol və qıçlarda meydana gələn birdən çox qırıq üzündən aylarla xəstəxanada qalır. İflic meydana gələ bilir.
Trafik qəzalarında ilk yardım çox əhəmiyyətli
Trafik qəzalarında yaralananların yüzdə 50\’sinin xəstəxanaya çatmadan öldüyü xatırladılır. Şüurlu ilk yardım yaşam qurtara bilməkdədir. Şüurlu olmayan şəxslər, yaralıya dokunmamalı. Yaralının kürəyi, boynu ağrıyır və kıpırdayamıyorsa iflic ola biləcəyi üçün çox diqqətli bir şəkildə ədyal, ya da brandaya alınmalı. Boyun və belin hər iki yanına çanta, qum torbası kimi əşyalar qoyularaq sarsılmaması təmin edilməli. Ən qısa müddətdə xəstəxanaya ulaştırılmalı.
Yay idmanları da yaralanma səbəbi
Tətil, il boyunca idman etməyən bir çox insan üçün tenisten, yamac paraşütüne qədər müxtəlif idmanların denenmesini fürsət verir. Bədən vərdiş olmadığı üçün, iki həftəlik bir tətil müddəti içində həddindən artıq idman etmək də fərqli sağlamlıq problemlərinin meydana gəlməsinə səbəb olur. 40 yaşını aşmış, siqaret istifadə edən, idman vərdişi olmayan kişilərdə ən çox tennis oynayarkən topuğun bütün yükünü daşıyan \”Əsl tendonu\” nun itdiyinə işarə edilir. Siqaret çəkənlərdə, spirt istifadə tendonlarda və əzələlərdə daha tez cırılma olduğu bilinir. Buna görə antremansız kəslərin özlərini həddindən artıq zorlamaması lazımdır.
İlk yardım çox əhəmiyyətli
Sahildəki xəsarət və boğulmaları da yaza xas risklər arasında. Dənizin dayaz olduğu yerlərdə suya atlanılmaması təklif edilir. Boyun və onurğa kırıklarının və buna bağlı iflic və ölümlərin meydana gələ biləcəyi xatırladılır və sahildəki yaralanmalarla əlaqədar alınacaq tədbirlər belə sıralanır:
Dəniz və hovuzda meydana gələn boğulmalarda çox sadə tədbirlərlə həyat qurtarıla bilər.
Mədədə maye yığılmış olacağı üçün adamı yan çevirib, dilini çölə çəkmək lazımdır.
Boğulan birinə dərhal müdaxilə edərək ağızdan ağıza tənəffüs etdirilməlidir.
Şüuru açıqdırsa qol və qıçlarını oynadıb oynatamadığı sorulmalı və heç kıpırdatılmadan bir xəstəxanaya transferi təmin edilməlidir.
Çirkli hovuzlar infeksiya qaynağı
Tətil dövründə kəslərin seçimlərinə bağlı potensial təhlükələr yanında, mövsümün təbiətindən gələn təhlükələr də əhəmiyyət daşıyır.
Yazın təcili xidmətə edilən müraciət səbəbləri arasında yol qəzaları və zədələrin yanında; günəş yanıklarının, həzm sistemi xəstəliklərinin və uşaqlarda virus infeksiyaların da mühüm yer tutur. Günəş altında qorunmasız uzun müddət qalmaq dəri yanıqlarına və təzyiq düşməsinə gətirib çıxarır. Xüsusilə yaşlılar bundan mənfi təsirlənir. Uşaqların və yaşlıların yazın ortaya çıxan infeksiya xəstəliklərindən çox daha tez təsirləndiyini və xəstəxanaya şikayətləri geciktirilmemesi lazım olduğu deyilir. Yazın bürkülü istilərində sərinləmək üçün tercih edilen yerlərin başında gələn hovuzlar, lazımlı diqqət göstərilmədiyi zaman təhlükə qaynağı ola bilir. Buna görə infeksiya riski böyük. Hovuzu seçənlər, həm öz hijyenlerine, həm də başkalarınınkine diqqət etmək vəziyyətində. Təmizliyə diqqət göstərilməyən hovuzlar üzündən xüsusilə qadınlarda sidik infeksiyalar daha sıx görülür. Islak çimərlik geyimiylə günəş vannası qəbul etmək də bu riski artıran əhəmiyyətli bir faktor. Qulaq iltihabları, ıslak zeminler bulaşabilecek göbələk xəstəlikləri də hovuza girənlər üçün bir risk.
Təkliflər
Açıqda satılan yeməkləri qətiliklə alıb yeməyin. Qablı suyu seçim edin.
Açıq satılan suyu kaynatmadan içməyin.
Balıq, toyuq, krem, mayonez, qabıqlı dəniz məhsulları, süd və süd məhsullarının çox tez pozulduğunu unutmayın.
Uyğun mühitdə gizlənməyə dondurmalar dərhal pozular və bakteriyaların törəməsi üçün uyğun zəmin yaradır. Dondurmanı etibar etdiyiniz yerdən satın alın. Bu məhsulların son istifadə tarixinə diqqət yetirin.