Həddindən artıq tərləmə (Hiperhidroz Xəstəliyi)

Qoltuqaltı, üz, əllər və ayaqlarda özünü göstərən həddindən artıq tərləmə bir çox psixoloji problemi də özü ilə gətirməkdədir. Şəxsiyyət inkişafını maneə törətdiyini deyilən həddindən artıq tərləmə üçün mütləq tibbi yardımın alınması lazım olduğu deyilməkdədir.

Həyat keyfiyyətini Düşürür

Adamın, ümumi mənada həyat keyfiyyəti düşür. Gündəlik həyatın bəlkə də ən alışıla gəldik ictimai davranışları olan üz-üzə baxaraq danışma və əl sıxışma böyük bir işgəncə halına gəlir. Qat qat geyinmənin mümkün olmadığı bahar və yaz aylarında koltukaltlarında ibarət tər izləri insanlara yaxınlaşmağı mane olar. Kişi, rahat hərəkət edə bilməz hala gəlir. Qolunu qaldıra, içindən gəldiyi kimi sevdiyi birinə sarılamaz. Ev ziyarətlərində isə ayaqqabıların çıxarılması zərurəti əhəmiyyətli bir narahatlıq yaradır. Tərləyən ayaqlar, yerə bərk və ya alta alınıb rahatca kresloda oturulduğunda tər izi buraxar. Kişi, böyük bir diqqətlə nə əlini nə də ayağını kimsəyə değdirmemeye çalışır.

Yetkinlik dövründə çox təhlükəlidir 

Həddindən artıq tərləmənin psixoloji baxımdan ən təhlükəli hala gətirən vəziyyət isə xəstəliyin yetkinlik dövründə alevlenmesidir. Hormon funksiyalarının yüksələn funksionallığı ilə var olan tərləmə problemi böyük bir artım göstərir. Sosial və xüsusi əlaqələrin mərkəz meydana gətirdiyi bu dövrdə, həddindən artıq tərləmə, gənclərdə sıx bir məhdudiyyətlərə tab səbəb olur. Utanma baş göstərir. Buna bağlı olaraq, qaçınma davranışı ortaya çıxar. Ergen, nə sinifdə rahat danışa bilməkdədir, nə yoldaşlarıyla düşünmədən oyun oynayabilmektedir, nə də sevgili edinebilmektedir. Halbuki yetkinlik; tam da təhsil, idman, musiqi, əyləncə, yoldaşlıqlar, eşqlər kimi çox zəngin bir yelpik üzərində konumlanmaktadır. Həyatın heç bir dövründə olmadığı qədər; adamın həyatı maraqlandığı, deneyimlediği və özünü inkişaf etdirdiyi bir zaman dilimidir. Bu mücərrədlənmə nəticəsində dərin bir öz güvən itkisi və buna bağlı olaraq şəxsiyyət təməlində sıx həssaslıq və kövrəklik qaçınılmaz olacaq.

Tərləmək bədən sağlamlığı baxımından vacibdir 

Tərləmənin bədən sağlamlığı baxımından bir vacibdir. Lakin sosial baxımdan hər zaman döyüşmək lazım olan və izlərinin görünməsinə icazə verilməyən bir bədən funksiyasıdır. İnsanı utandırır. Saxlama ehtiyacı yaradır. Digər insanlardan uzaqlaşdırar. Həddindən artıq tərləmə hər insanı psixoloji baxımdan mənfi təsir edər. Həyat keyfiyyətini ruhi və fiziki sağlamlığın meydana gətirdiyini qəbul edəcək olsaq, şəxsiyyət inkişafını maneə törətməsi gözlənilən bu narahatlıq üçün dərhal tibbi yardımın alınması lazımdır.

Həddindən artıq tərləmənin öz-özünə sağalma şansı nədir?

Hiperhidroz diaqnozu almış kəslərdə, hiperhidroz\’un öz-özünə yaxşılaşması söz mövzusu deyil. Ancaq əgər hiperhidroz başqa bir xəstəliyə bağlı olaraq ortaya çıxırsa (ikinci hiperhidroz), söz mövzusu xəstəliyin yaxşılaşması ya da müalicəsi ilə keçə bilməkdədir.

Müalicə Variantları Nələrdir?

Cərrahiyyə xarici müalicə variantları:

Botoks – tez təkrar lazımdır (4-6 ayda bir)
Liposuction (koltuk altı tərləməsi üçün) – kreslo altı yağ toxumasının çıxarılması əməliyyatıdır.
İontoforez; (Aşağı gərginlikli elektrik tətbiqi – xüsusilə əl tərləməsi üçün) Bəzi xəstələr hər həftə, bəziləri da ən gec ayda bir dəfə tətbiq ehtiyac
duymaqdadırlar. Yan təsir olaraq bəzən ovuc içlərində soyulma, əməliyyat əsnasında batma-şok hissi bəzən çox narahat edici olmaqdadır. Təsiri çox vaxt müvəqqəti olmaqdadır.

Kremlər, Losyonlar; Aluminyum xlor agentlər – Təsirləri müvəqqəti və klinikada müvəffəqiyyətli olduqları bir deyilə bilməz.
Ağızdan alınan agentlər (depressiya dərmanları, və s) – Bu dərmanlar bəzən özləri də həddindən artıq tərləməyə səbəb ola bilməkdədir. Hiperhidroz müalicəsində müvəffəqiyyətli olduqları deyilməz.
Digər dərmanlar – ürək dərmanları və kolinerjiklerin təsiri aşağı və ümumiyyətlə qısadır və çox xəstə bu dərmanları uzun müddət istifadə etməməkdədir.

Cərrahi Müalicə Variantları

Bağlı cərrahı (Endoskopik torakal sempatektomi (klipsle ETS)) – Tercih edilen bir üsuldur.
Açıq cərrahi – Standart cərrahi əməliyyat olduğu üçün xəstəxana yatış müddəti uzundur və əməliyyata aid (ağrı, və s) problemlər daha tez-tez görülməkdədir. ETS tapılmayan (ağciyərlərində həddindən artıq yapışıklığı olanlarda) üstünlük edilir.

Əməliyyatın təsiri nə zaman başlayır?

Əməliyyatın təsiri əməliyyat zamanı, sinirin kəsilməsi və ya sinirə klips ilişməsi ilə dərhal başlayır. Əməliyyat zamanı əllərin quruduğu fərq edilir və eyni zamanda simpatik basqının qalxması nəticəsində əllərdəki damarlar genişlənməsi üçün oksijenlenmeleri artar və ısınırlar. Xəstə əməliyyatdan həddindən artıq tərləmə sorununundun xilas olmuş olaraq oyanar.

Əməliyyat edildikdən bir müddət sonra tərləmənin təkrar başlaması ola biləcəkmi?

Əməliyyatdan 2-3 həftə sonra, müvəqqəti olan tərləmə boşalmaları ola bilər. Kalıcı deyil.