Dehidrasyon Nədir?
Dehidrasyon ya da dehidratasiya, bədəndə olması lazım olduğu qədər su və maye olmamasıdır. Bədənin nə qədər maye itirdiyinə bağlı olaraq yüngül, orta və ağır dehidrasyon meydana gələ bilər. Ağır dehidrasyon həyatı təhdid edən təcili bir vəziyyətdir. Həddindən artıq maye itkisində, kifayət qədər maye alınmadığında və ya hər ikisinin birlikdə olduğu vəziyyətlərdə dehidrasyon inkişaf edər.
Maye itkisi:
Həddindən artıq tərləmə (məs: İsti havada həddindən artıq idman)
atəş
İshal yada qusma
Həddindən artıq sidik etmə (Nəzarətsiz diabet, sidik sökdürücü dərman istifadəsi kimi vəziyyətlər)
Kifayət qədər maye alınmaması;
Müxtəlif xəstəliklərə qeyri-kafi yemə içmə
Həddindən artıq bulanma halı
Boğaz ağrısı və ya ağızda yara
Yüngül-orta Dehidrasyon Əlamətləri
susama
Quru və yapışqan ağız
Az sidik etmə
Tünd sarı rəngli sidik
Soyuq və quru dəri
baş ağrısı
əzələ krampları
Ağır Dehidrasyon Əlamətləri
Sidik etməmə yada çox tünd sarı və ya kəhrəba rəngi sidik etmə
Quru və büzülmüş dəri
Əsəbilik yada şüur bulanıqlığı
baş gicəllənməsi
sürətlənmiş nəbz
Sürətli nəfəs alıb vermə
qısılmış gözlər
ətrafa maraqsızlıq
şok
Şüur itkisi və ya deliryum
Ağır Dehidrasyonun Müayinə tapıntıları
aşağı təzyiq
Ayağa qalxanda birdən təzyiqin düşməsi
Barmaq uclarında təzyiq tətbiq rəngin ağdan bənövşəyiyə dönməməsi
Elastikliyini itirmiş dəri
yüksək nəbz
Dehidrasyonda Testlər
sidik testi
Böyrək funksiyası testləri
Dehidrasyonun səbəbini araşdırmaya istiqamətli digər qan testləri
Dehidrasyonun Müalicəsi
Müalicədə itirilən mayenin yerinə qoyulması lazımdır. Xəstə əgər ağız yolu ilə kafi maye ala bilirsə, simptomlar düzələnə qədər su ya da idmançıların istifadə elektrolit ehtiva edən mayeləri içməsi lazımdır. Ağız yolu ilə maye ala bilməyən xəstələrdə, damar yolundan maye elektrolit dəstəyi təmin edilər. Ayrıca dehidrasyona səbəb olan ağır ishal kimi xəstəliklərdə eyni anda müalicə edilir. Kifayət qədər müalicə edilməyən ağır dehidrasyon ölümə səbəb ola bilər. Ayrıca qalıcı beyin ziyanı və komada görülə bilər. Ağır dehidrasyondan şübhələnilən vəziyyətlərdə dərhal Təcili axtarılmalıdır.