Azərbaycanda Aorta anevrizması müalicə edən həkimləri görmək üçün buraya klikleyin.
Aorta nədir?
Aorta bədənimizdəki ən böyük arteriyadır və sol ürəkdən çıxır. Aorta, təmizlənmiş oksigenlə zəngin qanın ürəkdən bədən toxumalarına atıldığı ağ ciyərlərdə yerləşir. Qan dövranının mərkəzində yerləşən bu damarda, yetkinlərdə dəqiqədə ortalama 5 litr qan vurulur.
Aorta dörd hissədən ibarətdir: yüksələn aorta, aorta qövsü, enən aorta və qarın aortası. Qarın aortası damarın qarındakı hissəsinə verilən addır. Aorta qırılma əlamətlərinin şiddəti, damarın qırılma baş verən hissəsinə görə dəyişir. Ürəyə yaxın bölgələrdə meydana gələn göz yaşları, ölümcül ola biləcək daha ağır simptomlarla irəliləyə bilər.
Aorta anevrizması səbəbləri və risk faktorları
Aorta anevrizmasının inkişaf riski yaşla birlikdə artır. Bunun səbəbi, gəmi divarının quruluşunun illər keçdikcə dəyişməsi. Yaş artdıqca damar divarı elastikliyini itirir və damar divarındakı təzyiqə qarşı müqavimət azalır.
Halların 50% -dən çoxunda anevrizmanın səbəbi aterosklerozdur. Yüksək qan təzyiqi olan xəstələrdə də yaygındır. Yüksək qan təzyiqi damar divarında gərginliyə səbəb olur və anevrizma üçün zəmin hazırlayır. Hipertansiyon da ateroskleroz üçün risk faktorudur.
Bakterial infeksiyalar anevrizmaların inkişafında başqa bir səbəb faktor kimi rol oynaya bilər. İnfeksiya damar divarında iltihaba səbəb olur və anevrizmaya meylli olur. İnfeksiyanın yaratdığı bu kisəyə mikotik anevrizma deyilir.
Aorta anevrizmasının nadir səbəbləri arasında tüberküloz və sifilis kimi xəstəliklərdə görülən damar divarının iltihabıdır. Marfan sindromu və Ehler-Danlos sindromu kimi bəzi anadangəlmə genetik xəstəliklərdə aorta anevrizması riski də artır.
Aorta anevrizmasının əlamətləri hansılardır?
Qarın bölgəsində inkişaf edən aortanın anevrizması ümumiyyətlə başlanğıcda heç bir əlamət göstərmir və bu səbəbdən də erkən mərhələdə aşkar edilə bilməz. Ancaq zaman keçdikcə anevrizmanın ölçüsü artır və ətrafdakı toxumaları və orqanları sıxır və şikayətlərə səbəb olur. Bu vəziyyətdə həzm sistemi ilə əlaqəli bacaklarda, kürəkdə və həzmsizlik kimi simptomlar görülür.
Sinə bölgəsindəki aortanın hissələrində bir anevrizma meydana gəlmişsə, sinə ağrısı, öskürək, nəfəs darlığı, boğuqluq və udma problemləri kimi simptomlar görülür.
Aorta yırtılmasının əlamətləri hansılardır?
Aorta anevrizması nə qədər böyükdürsə, cırılma riski o qədər yüksəkdir. Diametri 6 santimetrdən yuxarı qarın aorta anevrizması və diametri 5,5 santimetrdən artıq olan döş anevrizması xüsusilə təhlükəlidir. Anevrizmanın qırılmasından sonra sinədə və ya qarın nahiyəsində şüalanaraq çox şiddətli bir ağrı meydana gəlir. Bu şikayətlər ürəkbulanma ilə müşayiət olunur. Güclü daxili qanaxma sürətlə qan dövranı şokuna səbəb olur. Bu səbəbdən operativ və effektiv müalicə vacibdir.
Aorta anevrizması necə diaqnoz qoyulur?
Həkimlər tez-tez rutin müayinə zamanı və ya başqa məqsədlər üçün aorta anevrizmasını aşkar edirlər. Məsələn, qarın aortası anevrizması qarın boşluğunun ultrasəs müayinəsi zamanı tez-tez başqa bir səbəblə aşkar edilir. Stetoskopla dinləyərkən damar divarında axan qan səsləri eşidilir.
Sinə nahiyəsində aorta anevrizması tez-tez başqa məqsədlər üçün çəkilən sinə rentgenoqrafiyasında təsadüfən aşkar edilir. Ürəkdə əks-səda verməklə daha dəqiq nəticə əldə edilir. Bu müayinə ilə aortanın digər hissələri də aydın şəkildə görünə bilər.
Aorta anevrizmasının ölçüsü və şiddəti barədə ətraflı məlumatlar kompüter tomoqrafiyası (KT), maqnetik rezonans görüntüləmə (MRT) və ya angioqrafiya yolu ilə əldə edilə bilər.
Aorta anevrizması necə müalicə olunur?
Müalicə anevrizmanın ölçüsünə görə dəyişir. Heç bir simptom yaratmayan kiçik diametrli anevrizmalar müəyyən aralıqlarla izlənilir. Hipertoniya xəstələrində qan təzyiqi dəyərləri müalicə ilə normal həddə tutulur. Qarın bölgəsində 6 santimetrdən və sinə nahiyəsində 5,5 santimetrdən artıq anevrizmalar cərrahi müdaxilə olunur. Genişlənmiş damar sahəsi cərrahi yolla çıxarılır və yerinə stent qoyulur.