Ginekologiya həkim görüş təyin edin
Endokrinologiya həkim görüş təyin edin
Menstruasiya pozğunluğu nədir?
Qadın reproduktiv sistemi əsasən yumurtalıqlar tərəfindən ifraz olunan müəyyən hormonlar tərəfindən tənzimlənir. Orta hesabla 28 gündə bir dəfə bu hormonların təsiri ilə uşaqlığın daxili səthini təşkil edən endometrium təbəqəsi mümkün hamiləliyə hazırlıq zamanı qalınlaşır və damarlarla zənginləşir. Hamiləlik yoxdursa, növbəti aya hazırlanmaq üçün həmin müddətin sonunda tökülür.
Endometrium qan damarları ilə zəngin bir toxuma olduğu üçün yenilənmə üçün töküldükdə bir qədər qanaxmaya səbəb olur. Bu qanaxmaya menstruasiya və ya menstruasiya (tibbi menstruasiya) deyilir.
Menstruasiya dövrü qanaxmanın ilk günündən növbəti menstrual qanaxmanın başlanmasına qədər olan vaxt kimi hesablanır. Normalda hər bir qadın 21 ilə 35 gün arasında dəyişən menstruasiya dövrü yaşayır. Bu sıranın xaricində aralıq qanaxma və həddindən artıq qanaxma varsa, bu, menstruasiya pozuntusu kimi qəbul edilir.
Menstruasiya pozğunluğunun səbəbləri nələrdir?
Menstruasiya pozğunluğu müxtəlif səbəblərə görə inkişaf edə bilər. Sürətli qanaxmanın əsas səbəbi yumurtlama zamanı hormonların azalması ola bilər. Bu düşmə səbəbiylə uşaqlıq yolunda olan endometrium toxuması hormon dəstəyini itirir və ləkə kimi qanaxmaya səbəb ola bilər. Xəstələr bu sıçrayışlı qanaxmalardan narahat olmağa başlayırlarsa, mümkün qədər tez bir həkimə müraciət etmək tövsiyə olunur.
Əgər menstruasiya nizamsızlığı hormonal səbəblərdən qaynaqlanırsa, menstrual qanaxma ağır və ağrılıdırsa, bu vəziyyətlə bağlı həkimə müraciət etmək lazımdır.
Menstruasiya pozğunluğuna və nizamsız qanaxmaya səbəb ola biləcək bəzi şərtlər aşağıdakılardır:
* Adenomiyoz (endometriumun qalınlaşması)
* Ovulyasiyanın olmaması və ya yumurtlama ilə bağlı problemlər
* Miyomlar, poliplər və ya kistlər
* Hormonal dərmanlar istifadə olunur
* Estrogenin səbəb olduğu və ya digər hormonal pozğunluqlar
* Yoluxucu şərtlər
* Uterus və yumurtalıqların bədxassəli kütlələri.
Menstruasiya pozğunluğunun əsas simptomları
Menstruasiya düzensizliyinin simptomları Menstrual qanaxma normal olaraq 2-7 gün arasında davam edir. Bundan əlavə, bir dövrün əvvəlindən sonrakı dövrün başlanğıcına qədər olan müddətin 21 ilə 35 gün arasında olması gözlənilir. Bunlardan başqa dövrlərdə olan menstrual dövrlər menstruasiya pozğunluğu adlandırılsa da, yeni menstruasiya başlayan gənclik dövrlərində və menopoza yaxınlaşan dövrlərdə meydana gələn hormonal tənzimləmələr zamanı menstrual pozuntular da normal görünə bilər. Bütün bu hallar nəzarət altına alındıqdan sonra normal sayılmayan vəziyyətlər müalicə oluna və tənzimlənə bilər. Menstruasiya pozğunluğunun əsas simptomları * Bir menstruasiya dövrü (bir aybaşının başlanğıcından digərinin başlanmasına qədər olan vaxt) 21 gündən az, 35 gündən çox olması* 2 gündən az və ya 7 gündən çox davam edən dövr* Ağır qanaxma* Ağrı, kramp və ya qusma* Daimi yorğunluq* Başgicəllənmə* Anemiya* Tez-tez menstruasiya və ya uzun müddət heç görməmək kimi bəzi simptomlar verə bilər.
Menstruasiya pozğunluğunun Diaqnozu Metodları
Menstruasiya pozuntusu şikayəti ilə həkiminizə müraciət etdiyiniz zaman həkiminiz əvvəlcə xəstəlik tarixçənizi sorğulayacaq, sonra isə ginekoloji müayinə edəcək. Ginekoloji müayinə zamanı uşaqlıq yolunun, yumurtalıqların və ətraf strukturların görüntülərini əldə etmək üçün ultrasəs müayinələri aparıla bilər.
Müayinədən sonra diaqnozu aydınlaşdırmaq üçün estrogen, FSH, LH, AMH kimi bəzi qan testləri tələb oluna bilər. Bundan əlavə, MRT kimi görüntüləmə üsullarından istifadə edilə bilər. Menstruasiya pozuntusunun uşaqlığın daxili qişasının kütləsi və ya qalınlaşmasından qaynaqlandığı düşünülürsə, müayinə üçün nümunələr götürülə bilər.
Menstruasiya pozğunluğunun müalicəsi
Menstruasiya pozğunluğu öz başına bir xəstəlik deyil, adətən digər xəstəliklərin əhəmiyyətli tapıntısı olaraq ortaya çıxır. Buna görə də, menstruasiya pozuntularının müalicəsində, bu vəziyyətə səbəb olan tibbi vəziyyəti aradan qaldırmaq və ya tənzimləmək vacibdir.
Menstruasiya pozğunluğunun hormonal balanssızlıqdan qaynaqlandığı müəyyən edilərsə, həmin şəxs hormon tənzimləyici dərmanlarla müalicə olunur və menstruasiya pozğunluğu müalicə olunur.
Əgər altda yatan polip kimi orqanik xəstəlik varsa, histeroskopiya adlı alətlə uşaqlıq yolu müayinə edilir, lazım gəldikdə patoloji nahiyə çıxarılaraq təmizlənir.
Qanaxmanın digər səbəbləri arasında fibroidlər də var. Mioma uşaqlıq yolunda xoşxassəli şişlərdir və bu vərdişlər adətən heç bir əlamət vermir. Ancaq bəzi xəstələrdə uşaqlığın daxili toxumasına basaraq qanaxmaya səbəb olur.
Şiddətli qanaxmaya səbəb olan miyomlar isə xəstənin yaşından və uşaqlarının olub-olmamasından asılı olaraq yalnız fibromaların çıxarılması və ya nadir hallarda uşaqlığın bütünlüklə çıxarılması ilə müalicə olunur.
Həddindən artıq qanaxması olan yeniyetmələrdə bu qanaxmaya səbəb ola biləcək bütün şərtlər, o cümlədən qanaxma laxtalanma pozğunluqları araşdırılır. Daha sonra bu qanaxma nəzarət altına alınır və xəstənin dövrlərinin nizamlı olması üçün menstruasiya tənzimləyici müalicələr aparılır. Yeniyetməlik dövründə çox erkən və ya gec yaşlarda olan menstruasiya vəziyyətə uyğun olaraq araşdırılmalı və müalicə edilməlidir.