İlk 6 ayında körpənizi yalnız ana südü ilə besleyiniz.
Körpənizə 6. ayından əvvəl, xəstəlik dövründə belə su, bitki çayı və meyvə suyu verməyin. Məşhur bəzi səhv inanış və məlumatlar üzündən körpəyə doğular doğulmaz şəkərli su içirdiləcəkdir. Bu, körpənin aclıq duyğusunu yox edib, əmməsini mane olar.
Xüsusilə doğumdan dərhal sonra ifraz olunan ilk südün körpəyə verilməsi çox əhəmiyyətlidir. Doğumdan etibarən 30 dəqiqə içərisində körpənizi əmizdirməyə başlayın. İlk 4-6 həftə boyunca gündə 8-12 dəfə emzirmelisiniz.
Körpə ağladıqca və istədikcə emzirilmelidir. Bəslənmə müddəti körpədən körpəyə fərqlilik göstərə bilər, ancaq əmizdirmə dövrünün əvvəllərində körpənizi hər istədiyində və istədiyi müddət qədər əmizdirməyə çalışın. Uyğun əmizdirmə texnikası körpənizi və sizi rahatlaşdıracaq və, südünüzün məhsuldarlığını artıracaq.
Ana südü almaqda olan uşaqlara əmzik və sakitləşdirici vasitələr verilməməli, ana və körpənin eyni otaqda qalması təmin edilməlidir. Körpənizə ayrı qaldığınız hallarda, öz sütünüz ilə necə besleyeceğinizi və bunun davamlılığını necə təmin edəcəyinizi həkiminizə məsləhətləşin.
Körpənizə Niyə Ana Südü verməlisiniz?
Körpənizin uyğun bəslənməyə, şəfqətə, psixoloji xəbərdarlıqlara və infeksiyalara qarşı qorunmağa ehtiyacı vardır. Ana südü, körpənizə ilk 6 ay içində tək başına kafi olan, onun normal inkişafına çatan qida elementlərini ehtiva edən, yeni doğan və süd uşaqları üçün ən uyğun və təbii tək qidadır. Ana südü, körpənizin fizioloji və psixoloji ehtiyaclarını ilk 6 ay içində tək başına qarşılayar. Uşağınızın inkişafı normal olduğu müddətcə 6. ayından sonra əlavə qidalara başlamaq şərtiylə onu əmizdirməyə 2 il davam edə bilərsiniz. Körpənizin kilo artımının ideal olması (həftədə 115-225 qr ağırlıq qazanması, bədən ağırlığındakı zərərin% 8 dən az olması), kafi sidik və nəcis çıxarması, dərisinin normal görünüşdə olması ana südünüzün kafi olduğunun göstəricisidir. Əgər əkiz, üçük körpələrinin varsa, südünüzün miqdarında da bebeklerinizi bəsləməyə çatacaq qədər artım olacaq.
Ana Südünün Körpənizə Faydaları Nələrdir?
- 1. Hər zaman steril və istilik qurulub,
- 2. Infeksiyası qarşısını alır (qulaq iltihabı, ishal, tənəffüs sistemi, menenjit, sidik yolu, appendisit),
- 3. Ani körpə ölümü riski azalar,
- 4. Həzmi asandır, yemək borusu və mədə divarında meydana gələ biləcək yara riski azalar,
- 5. Tənəffüs yolu xəstəlikləri, allergiya və obesite (köklük) daha az görülər,
- 6. Çənə və diş inkişafında rolu vardır,
- 7. Kiçik yaşlarda kafi ana südü almış yetkinlərdə lenfoma, lösemi, diabet, xroniki qaraciyər xəstəliyi, Crohn xəstəliyi, çölyak və ürək xəstəliyi riski azalır,
- 8. Körpənin təkrarlanan asılaraq anticisim cavabı daha yaxşı olar.
- 9. Görmedeki dəqiqlik inkişafı artar,
- 10.Bebeğin ruhi, fiziki və zəka inkişafına köməkçi olar.
Əmizdirmənin Anaya Faydaları Nələrdir?
- 1. Ana südü ucuzdur,
- 2. Hazırlama problemi yoxdur,
- 3. Ana ilə körpə arasındakı romantik bağı inkişaf etdirər,
- 4. Ananı sinə, over (yumurtalıq) və uterus (rəhm) xərçənginə, sümük əriməsinə qarşı qoruyar,
- 5. Rəhmin yaxşılaşmasını sürətləndirər,
- 6. Anemiyi (qan azlığını) önləyər,
- 7. Altı ay və ya daha uzun müddət əmizdirən analar da doğum sonrası kilo itkisi, yağ toxuması itkisi və dəri altı qıvrım qalınlığındakı azalma uşaqlarını mama ilə bəsləyənlərə görə daha diqqətə çarpandır.
Əmizdirmə Dövründə nələrə diqqət etməlidir?
Əmizdirmə dövründə bəslənmənizi uyğun və kafi olacaq şəkildə nizamlamağa diqqət yetirin. Bol maye istehlak etməyə diqqət yetirin. Gündə ən az 12 stəkan olacaq şəkildə; süd, ayran, az şəkərli limonad, kompot və ya təzə meyvə suları içilə bilər. Çay və qəhvə seçilməməlidir. Istirahət diqqət göstərib, sakit və rahat mühitləri seçim edin. Doğru bəslənmək üçün mütləq bir \”Bəslənmə və Diyet Mütəxəssisi\” ndan kömək alın. Südünüzün miqdarı və keyfiyyəti, kafi və balanslı bəslənmə bilginizle doğru mütənasibdir. Körpənizə ayrı qaldığınız zamanlarda, körpənizi emziriyormuş kimi gündüz 2-3 saatda bir, gecələri də 1-2 dəfə südünüzün nasos ilə boşaldaraq yığıb (ana südü 6 saat otaq istiliyində, 24 saat soyuducuda və 6 ay dərin dondurucuda gözlədilə) körpənizi öz sütünüzle bəsləyə.
Əmizdirmə dövründəki Şəxsi Vəziyyətlər Nələrdir?
Emzirmenizi maneə törədəcək və ya ara vermənizə səbəb olacaq, sizdən və ya körpənizə qaynaqlı xüsusi vəziyyətlər söz mövzusu ola bilər. Belə bir vəziyyətdə, dərhal süd verməyi kəsməyiniz təhlükəli olacaq. Ən doğru həll, aşağıda sadalanan bəzi vəziyyətlərlə qarşılaşdığınızda, təcili olaraq həkiminizə axtarıb əmizdirmə əməliyyatına davam edib etmeyeceğinizi sormanızdır.
Əmizdirmdövründə ana ilə əlaqədar xüsusi Vəziyyətlər:
- 1. Sezeryanla doğum,
- 2. Ana və körpənin ayrı qaldığı hallarda,
- 3. Bəzi dərmanların istifadəsi əsnasında,
- 4. Döş Apsenin,
- 5. Aktiv vərəm (tənəffüs yoluyla xəstəliyin bulaşacağı dövr) dövründə ana körpədən uzaq tutular, ancaq sağılmış ana südü körpəyə verilə bilər,
- 6. Kabakulak,
- 7. Hepatit B: Körpəyə hepatit B immünglobulin və hepatit B peyvəndinin ilk dozası verildikdən sonra ana südü ilə bəsləməyə davam edilə bilər,
- 8. HIV (AIDS): Virus pastörizasyonla ortadan qalxdığında ana südü pasterizə edilərək istifadə edilə bilər,
- 9. Wilson xəstəliyi (D-penisilamin istifadə),
- 10. Ağır psixiatrik pozuqluqlar,
- 11. Radioaktiv agentlərlə qarşılaşma,
- 12. Döş xərçəngi.
Əmizdirmə Dövründə Körpə ilə əlaqədar xüsusi Vəziyyətlər:
- 1. Yarıq damaq, yarıq dodaq,
- 2. Yarımçıq,
- 3. Pamkçuk,
- 4. Doğumda ağzında diş olan körpə,
- 5. Bəzi doğuşdan maddələr mübadiləsi xəstəlikləri.
Əmizdirmə dövrünün Boyunca Məşq Yapabilir bilərsinizmi?
Emzirdiğiniz dövrdə nizamlı olaraq orta dərəcə zorluktaki hərəkətləri ehtiva edən məşq edə bilərsiniz. Həddindən artıq məşq süd dadını dəyişdirə bilər. Körpənizin, məşq sonrası südünüzün almaması vəziyyətində, məşq sonrası duş alıb, ilk gələn südü sağıb ataraq, sonrakı südü və ya məşq əvvəli sağdığınız südü körpənizə verin.
Əmizdirmə dövrünün Boyunca Siqaret İçmenizin Zərərləri Nələrdir?
Nikotin və törəmələri ana südünə keçir və körpənin dövranında sıx miqdarda tapılar. Nikotin süd azad azaltmaqdadır. Körpənizin yanında siqaret içilmemesi təmin edilməli, əgər içiliyorsa da nikotini azaldılmış növdə ən az sayda siqaret içilməsi tövsiyə edilir. Əgər siqaret istifadə edirsinizsə, körpənizi siqaret içimine kafi bir müddət sonra emziriniz və körpənizin kilosunu yaxından baxın.
Körpənizə Əlavə Qida Verməyə Ne Zaman başlaya bilər?
İnkişafı normal və yalnız ana südü ilə bəslənən körpənizə 6. ayından etibarən əlavə qida verməyə başlaya bilərsiniz. Körpənizə verəcəyiniz əlavə qidalardan əldə edilən enerji, ümumi enerjisinin 50%-ni keçməməlidir. Gluten ehtiva edən qidaları ilk 6 ay verməyin, özü ehtiva edən qidaları 6. aydan sonra verməyə başlaya bilərsiniz. Yumurta, balıq, pomidor, çiyələk kimi alergik olma ehtimalı olan qidalar ailədəki allergiya əhvalatına görə alınmalıdır.
Əlavə qidalara aşlamanızın iki əsas səbəbi vardır: Birinci və lazımlı ilk səbəb, ana südünüzün artıq kafi ola bilmədiyi qida elementlərini aya görə möhkəmlətmə etməkdir. İkinci və əhəmiyyətli digər səbəb də körpənizi qatı və konsistensiyalı olduğu qədər dəyişik tattaki müxtəlif qidalara alışdırmaq, irəlidəki yaşlarda daha asan və çox istiqamətli yemə vərdişi qazandırmaq, sağlam, keyfiyyətli bir həyata hazırlamaqdır.
Körpənizə Əlavə Qida Verməyə Erkən başlamaq qorxuları nələrdir?
- 1. Əgər körpənizə əlavə qida erkən verilməyə başlanılırsa,
- 2. Ishalla və allergik xəstəliklərdə artım,
- 3. Ana südündə azalma,
- 4. Həddindən artıq qidalanma,
- 5. Malnütrüsyon (ayına görə olması lazım olan kilodan daha aşağı kiloya sahib olması) söz mövzusu ola bilər.
Körpənizə Əlavə Qida Verməyə Geç başlamaq qorxuları nələrdir?
- 1. Əgər körpənizə əlavə qida verilməyə gec başlanılırsa,
- 2. Böyümə geriliyi,
- 3. İmmünitede (immunitet sistemi) azalma, ishal və digər infeksiya xəstəlikləri,
- 4. Qidalanma (ayına görə olması lazım olan kilodan daha aşağı kiloya sahib
- olması),
- 5. Mikronutrient (Vitamin və Mineral) əskikliklər söz mövzusu ola bilər.
Körpənizə Əlavə Qida Verəndə nələrə diqqət etməlidir?
Körpənizə,
- 1. 6-7 ay arasında yumşaq əzmə konsistensiyasında və maye qidaları,
- 2. 7-8 ay arasında pütürlü və püre konsistensiyasında qidaları,
- 3. 8-12 ay arasında püre konsistensiyasında çəngəllə əzilmiş qidaları,
- 4. 12. aydan etibarən asan çiğnenebilen bütün yeməkləri verə bilərsiniz.
Əlavə qidaları bir-bir sınayaraq, ilk olaraq körpəniz ac ikən və az miqdarda qaşıq və ya stəkanla verin. Səbirli, sınayan və təlaşsız bir tutum içində olmanız körpənizi rahatlaşdıracaq, sizin də asan nəticə almağınıza köməkçi olacaq.
Qidaları bir-biri ilə qarışdırmaq, daim şəkərli dadında vermək körpənizə bir müddət sonra itələyici gələ bilər. Körpəniz yeni dadlara alışamaz, irəlidə kilo problemi olan amma şirindən imtina edə bilməyən uşağa çevrilə bilər.
Körpənizin rədd etdiyi, əsla dadmaq istəmədiyi bir qidanı bir müddət verməyib, sonra ac ikən təcrübə, yenə istəməzsə israr etməyib, 2-3 ay sonra təkrar yoxladım,
Qida qruplarının hazırlanma və pişirilme üsulları fərqli fərqlidir. Bəslənmə və Diyet uzmanınızdan doğru texnikaları öyrənin. Ancaq, körpənizə verdiyiniz hər qida təmiz və təzə olmalı, tez ısıtılmamalıdır.
Bişirilən qidalara duz əlavəsini 12. aya qədər etməyin. Bu aylarda çeynəmə və dil hərəkətləri inkişaf edən uşaq onsuz da masada ailə ilə yeməyə oturacağından az duzlu və baharatsız ev yeməklərini artıq tadabilirsiniz. Duz olaraq yodlu duz istifadə etməyin.
Körpənizə 18. ayın sonuna qədər qaynadılmış olaraq verin.
Balın allergiya etmə ehtimalı olduğundan, ilk 12 ay körpənizə bal verməyin. Allergiya etdiyinə inandığınız bir qida varsa bir müddət yedirmeyip, sonra təkrar müşahidə sınayın.
6. Ayından etibarən Körpənizə Veriləcək Qidalar Nələrdir?
Körpənizə 6. ayından etibarən ana südünün yanında davam maması (və ya inək südü), qatıq, meyvə suyu, bəhməz, ¼ yumurta sarısı verə bilərsiniz.
7. Ayından etibarən Körpənizə Veriləcək Qidalar Nələrdir?
Körpənizə 7. ayından etibarən ana südü, tam yumurta sarısı, biskvit, düyü, düyü unu, südlü mama, meyvə suyu, qatıq, dana, toyuq və balıq əti, bitki mənşəli yağlar, tərəvəz püre, tərəvəz şorbası, bəkməz, davam mamaları verə bilərsiniz.
8. Ayından etibarən Körpənizə Veriləcək Qidalar Nələrdir?
Körpənizə 8. ayından etibarən ana südü, qıymalı və tərəvəzli yaxşı əzilmiş ev yeməkləri, tam yumurta, pasterizə pendir, taxıl və quru paxlalı əzməyə, bəkməz, süd və ya qatıq, davam mamaları verə bilərsiniz.
12. Ayından etibarən Körpənizə Veriləcək Qidalar Nələrdir?
12. ayından etibarən uşağınız ana südünün yanında ailə süfrəsinə oturub uyğun ədviyyatlarla bişirilmiş yeməklərdən yeyə bilər.