Retinoblastoma nədir?
Retinoblastom, gözün işığa həssas təbəqəsində (retina) görülən pis xasiyyətli şişdir. Gözün ağ təbəqəsində sinir hüceyrələri genetik pozuqluğa uğrayaraq, pis xasiyyətli kütləvi və ya kütlələr meydana gətirib ətraf toxumalara yayıla bilər. Şiş hüceyrələri əvvəl göz sinirine və oradan da beyin içinə və ya qan yolu ilə digər uzaq orqanlara yayıla bilər.
Hadisələrin üçdə birində şiş, hər iki gözdə də ola bilər. Şiş beyin içində də bir mərkəz göstərir və hər iki gözdə şiş varsa, bu vəziyyət \”3 mərkəzli (Trilateral)\” retinoblastom olaraq adlandırılar.
Retinoblastoma ya səbəb olan risk Faktorlar nələrdir?
Hadisələrin% 40-ı irsi, yəni genlər vasitəsilə ailədən keçmişdir. Retinoblastomlu uşağın qardaşını eyni xəstəliyin görülmə ehtimalı% 5\’dir.Əgər ana və ya ata tək gözdə retinoblastomlu isə, xəstəliyi uşağına keçirmə ehtimalı 10-15% civarındadır. Ancaq ana və ya ata iki tərəfli retinoblastomlu isə uşağında retinoblastom görülmə ehtimalı% 40dır.
Retinoblastomanın görülmə sıxlığı nədir?
Uşaqlıq çağı şişlərinin% 2-3\’ünü yaradır. Ümumiyyətlə 5 yaş altında, ortalama 2 yaş ətrafında görülər.
Retinablastoma xəstələrinin Şikayetleri nələrdir?
Xəstəliyin ən sıx görülən əlaməti ana atanın uşaqlarının gözündə fərq etdikləri ağ rəngli parlaman; bu parlama \”Lökokori\” olaraq adlandırılır. ikinci sıxlıqda şaşılıkla qarşımıza çıxar. Ailə o günə qədər olmayan bir göz sürüşməsindən şikayətlənər. Görmə pozuqluğu da ola bilər. şiş böyüdükcə ağrı əlavə olunur. İris rəngləri fərqli ola bilər.
Retinoblastoma diaqnozu necə qoyulur?
Tanı göz xəstəlikləri mütəxəssisi tərəfindən ümumiyyətlə ümumi anestezi altında edilən ətraflı müayinə ilə qoyulur. müalicənin planlaşdırılması üçün ultrasəs (Uzi), kompüterli tomoqrafiya (KT) və maqnetik rezonans (MRT) kimi göstərmə texnikaları tətbiq edilər, beyin onurğa iliyi mayesi (BOS) və sümük iliyi tədqiqi aparılır. irsi geçişli xəstələrdə 13. kromozomda genetik pozuqluq müəyyən olunar.
Ailədə retinoblastoma var isə, yeni körpə doğular doğulmaz göz müayinəsinə aparılmalıdır.
Retinoblastoma xəstəliyində hansı müalicəden necə istifadə edilir?
Müalicədə məqsəd əvvəlcə uşağın həyatının qurtarılması, ikinci məqsəd, əgər mümkünsə, görmənin qorunmasıdır.Ana müalicədə göz həkimi tərəfindən kriyoterapi deyilən şişin dondurulması, termoterapi (isidilməsi) və ya radioaktiv val metoddan və lazer müalicəsi istifadə edilməkdədir
Irəli mərhələ göz içi şişlər, görmənin korunamayacağı vəziyyətlər və göz xarici yayılam vəziyyətində xəstənin həyatının qorunması ön plana keçər və enükleasyon dediyimiz o gözün alınması müalicənin . Süni göz ilişərək estetik qüsurlar önlənər. Gözə çöldən da şüa verilə bilər. Ancaq kiçik uşaqlarda bu müalicədən çəkinilər.
Iki tərəfli şişi olan hadisələrdə və ya gözün qorunmasının hədəfləndiyi vəziyyətlərdə kimyaterapiya (dərman müalicəsi) istifadəsi çox təsirlidir.
Retinoblastoma da Mərhələləmə necədir?
Xəstəliğı göz içi və xaricinə yayılmasına görə mərhələləmək olar. Göz içi yayılam dərəcəsi göz xəstəlikləri mütəxəssisi tərəfindən dəyərləndirilir. gözün çıxarıldığı vəziyyətlərdə göz sinirine yayılmasının araşdırılması vacibdir.
Müalicədən sonraki müddətdə nələr yaşana bilər?
Süni gözün, başın böyümə nisbəti dərəcəsinə görə zaman zaman dəyişdirilməsi lazımdır.Bundan əlavə bu xəstəliyin genetik uyğunluq olaraq irəlidə sümük şişi (osteosarkom) çıxarma riski vardır. Bu səbəblə uşağınız sümük ağrısı hiss etdiyi anda həkimə müraciət olunmalıdır.
Retinablastomanın yaxşılaşma nisbəti nədir?
Uşaqlıq çağında ən müvəffəqiyyətli şəkildə müalicə edilə bilən xərçəng xəstəliklərinin başında gələr. Mərhələ I və II\’de xəstələrdə yaşaması % 100-ə yaxındır. Irəli mərhələ xəstələrdə həyat şansı% 20\’lere qədər düşər.